IOnventario do material

Redacto a continuación un inventario do material que posúe a Asociación. Os excluídos son xogos como o brilé, piollo, cova do dragón, a pita cega, as tres pedrás (ou ovos), pilla-pillas, chinos, pelouros, etc. Queda excluido polo tanto todo xogo que non necesite material ou un material moi doado de atopar porque o seu desenrolo na asociación so dependeria de ter o coñecemento mentrés os que a continuación expoñemos necesitan dun material elaborado.

- Tira boghas: utensilio de xogo que lanza boghas ou semilla de laureiro ou bieiteiro con gran forza. De fabricación artesanal.
- Carracas: utensilio ou enredo tradicional que ten como único fin facer barullo. Fabricadas artesanalmente, unha de elas con case un século de antigedade.
- Trompos: elemente de xogo tradicional que conta con un gran arraigo no pobo. De sobra coñecido o seu uso por todo Galicia, outra cousa e sabelo bailar, donde algúns destacan como verdadeiros mestres ou incluso ilusionistas.
- Zancos: utensilio de xogo feito de maneira artesanal que require dun gran equilibrio. Traballando os equilibrios, reequilibrios, esquema corporal e o control tónico convertense nun elemento educativo a par que lúdico. Son coñecidos por a maior parte do público pero moi poucos tiveron a oportunidade.
- Estornela ou billarda: xogo cuxo material e de fabricación artesanal, moi popular tamén en todo Galicia. Xogo que fácilmente xustifica a sua difusión e permanencia no tempo con toda a diversión que pode serrar con so un pouco material de fabricación sinxela.
- Tres en Raia: xogo de taboleiro de gran difusión xa no medievo que permaneceu até os nosos días. Taboleiro de Madeira feito artesanalmente. (taboleiro en proceso, mentres tanto podese facer con tiza sobre calqueira superficie e unhas cantas pedras)
- A bola no corno: xogo de habilidade que consiste en introducir unha bola no interior dun corno. Os Cornos son naturais de vacas galegas e están limpos. Non atopei este xogo na bibliografía de xogos tradicionais a que teño acceso polo que non me queda outra que recoñecer que este enredo é cousa nosa.
- A chave: xogo de lanzamento de precisión moi extendido por toda a xeografía galega, de gran aceptación e tradición.
- A rá : xogo de lanzamento de precisión que consiste en introducir un móbil polos orificios dun taboleiro tendo estes orificios valores distintos.
- Alquerque: realizado en calqueira superficie na que se poida debuxar cun xiz e unha ducia e media de pedriñas, pelouros, uvas, sementes, … Moi pronto a asociación contará con taboleiros para o desenrolo de este xogo que chegou até os nosos días dende o medievo.
- Tiramillos: se ben non nos podemos referir a este enredo co apelativo de tradicional, si parece interesante para o xogo cos rapaces por ser sinxela a súa contrucción, utiliza materiais de refugallo reutilizándoos e conta con elementos comúns a outros xogos tradicionais. Consiste na boca dunha botella de plástico en un globo rachado donde se introduce o millo que pode sair disparad con gran precisión.
- O aro no pau: consiste en introducir un aro de 15-20 cm de diámetro pola parte superior dun pau cravado na terra. O pau na súa base encontrase rodeado por un círculo de 1 m. de diámetro. Os tantos son: 1 por metelo aro no círculo do chan, 2 por tocalo pau e catro por metelo aro pola parte superior do pau. Comento, para que comprendas o complicado de este xogo, que se te arriscas a meter o aro polo pau podes gañar catro tantos pero se fallas o máis probable e que nen toque o pau nen caia o aro dentro do círculo. O Nome de este xogo xurdiu co seu uso nas xornadas organizadas pola asociación xa que eu esquecín o Nome co que atopei este xogo nun libro de xogos tradicionais escrito por Ricardo Pérez y Verdes. O aro podese facer con bimbio.
- Levantacús: este é outo xogo extraido do mesmo libro de Pérez y Verdes do que tampouco recordo o Nome polo que nos referimos a el de esta maneira. Estando dous contrincantes sentados no chan, cara a cara e coas plantas dos pés pegadas, agarranse ambos o pau. O que máis forza faga tirando do pau hacia o seu lado levantará o cú do contrincante.

- Chapas. Recheas con plastilina para un mellor xogo. realizanse con elas e xiz diferentes circuitos, coa axuda e imaxinación dos propios rapaces. tamén o ollo ou a raia son xogos que facemos cas chapas.

- Canicas. Este material da asociación ainda nunca o utilizamos e sen embargo existen numerosos xogos de gran tradición na nosa terra con estes elementos esféricos.

5 de xullo, 2008. Barro.

Fantástica xornada no Cuceiro de Barro cun número non elevado de rapaces pero sen embargo moi participativos co que resultou ser unha maña do máis divertida.

Con esta xornada remata o ciclo interxeracional que nos levou dous sábados á praza do Tapal e outros dous en Barro.

Tamén hoxe cabe mencionar a doación dun par de zancos para a asociación por xentileza de Toñito Lado ó que lle mandamos dende aqui o noso máis sinceiro agradecemento.

Antes de despedirme quero recordar a todo aquel o que lle agradezco que entrara a ler este blog que nos veremos na Feira Medieval de Noia do próximo fin de semán no que poderán xogar cos zancos, a chave, a estornela, os "tira-boghas" dos que adxunto unha foto a continuación e outros moitos enredos.

Até pronto amig@

presentación da asociación

O Concello de Noia, xunto co colectivo Enredos, porá en marcha un proxecto parroquial de xogos tradicionais

Nace baixo o nome de Encontros de xogos tradicionais na rúa e trátase dunha iniciativa que o Concello de Noia máis a asociación local Enredos, de recente constitución e que está presidida por Pablo Lado, queren poñer en marcha para espallar a cultura popular entre os veciños. O que pretenden é que este proxecto chegue na súa primeira edición e, por suposto, nas sucesivas tamén, a todas as parroquias do municipio.
O programa deuse a coñecer onte na casa de cultura Antón Avilés de Taramancos e botará a andar o vindeiro sábado, día 19, no barrio de San Lázaro. As actividades proseguirán ao longo dos próximos meses e non rematarán ata xuño.
A idea xurdiu do departamento de Cultura e Deportes. A concelleira desta área, Loli Caramés Hermo, explicou que o que se persegue é difundir a cultura tradicional e os xogos populares entre a poboación en xeral, aínda que subliñou que preferentemente o proxecto deseñouse pensando nun público infantil. Non obstante, non dubidou en facer un chamamento para que participen nel cidadáns de todas as idades.
Características
Por outra banda, a concelleira nacionalista fixo fincapé en que ao longo dos próximos meses o programa percorrerá practicamente todas as parroquias do municipio, posto que recalará en A Barquiña, Barro, Santa Cristina, Roo, O Obre, Argalo e a praza do Tapal, ademais do xa mencionado barrio de San Lázaro.
Loli Caramés puntualizou que aínda que agora quedan algúns núcleos fóra, como é o caso de Boa, iso non significa que non vaian ser tidos en conta, senón que comentou que a idea é que se poidan levar as actividades a eles a partir do verán, ao mellor con previsión de desenvolvelas na praia, ou nos meses posteriores.
A concelleira de Cultura tamén apuntou que estas xornadas faranse os sábados, de 11.00 a 14.00 horas, e engadiu que haberá tres sesións en cada localidade. Ao mesmo tempo, dixo que os asistentes terán ocasión de xogar cos zancos, á mariola, ás carreiras de sacos e a outras moitas opcións.Polo que atinxe aos monitores, Loli Caramés avanzou que serán cinco mozos pertencentes á asociación Enredos. A responsable do departamento de Cultura fixo fincapé en que, ademais de xogos tradicionais, impartiranse obradoiros sobre elaboración de xoguetes a partir de materiais de refugallo. A concelleira do BNG expresou o seu desexo de que esta iniciativa teña

A voz de Galicia. 13 de Xaneiro do 2008